Η επίσκεψη του προέδρου της λιβυκής Βουλής στην Αθήνα και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Στην Αθήνα αναμένεται την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, για επίσημη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη.
Η επίσκεψη εντάσσεται στο πλαίσιο των επαφών που έχει εντατικοποιήσει η ελληνική διπλωματία με όλες τις πλευρές της Λιβύης, επιδιώκοντας ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας, όπως και προώθηση της σταθερότητας στη χώρα.
Ο Ακίλα Σάλεχ, επικεφαλής του Κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ και πρόσκειται στο στρατόπεδο του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, εκπροσωπεί τον θεσμό που δεν έχει επικυρώσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, γεγονός που του προσδίδει ιδιαίτερο βάρος στις συζητήσεις.
Κατά τη συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών αναμένεται να τεθούν στο τραπέζι οι εξελίξεις στη Λιβύη όπως και η ανάγκη για θεσμική σταθερότητα. Ωστόσο, η ατζέντα είναι υπό διαμόρφωση.
Η ελληνική πλευρά θεωρεί την επίσκεψη του Ακίλα Σάλεχ ως ένδειξη συνέχειας των σχέσεων με τους θεσμούς της Λιβύης στο πλαίσιο της λειτουργικής σχέσης που επιδιώκει να οικοδομήσει η χώρα μας αλλά και των ανοιχτών διαύλων που έχει εγκαθιδρύσει το τελευταίο διάστημα και με τις δύο πλευρές στο ανώτατο επίπεδο.
Η θέση της Ελλάδας για το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, τόνισε ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα επαναλάβει στη συνάντηση την πάγια ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή θέση περί ανυπόστατου και παράνομου χαρακτήρα της συμφωνίας Άγκυρας – Τρίπολης.
Υπενθυμίζεται ότι τον Σεπτέμβριο δημοσιεύθηκε στον ΟΗΕ η ελληνική επιστολή που απαντά στη λιβυκή επιστολή της 27ης Μαΐου, η οποία επιχειρούσε μονομερή καθορισμό των εξωτερικών ορίων της λιβυκής ΑΟΖ βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η Ελλάδα υπογράμμισε ότι είναι παράνομο, καθώς αγνοεί την ύπαρξη και τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην επιστολή. Παράλληλα, απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι η μέση γραμμή πρέπει να χαράσσεται με βάση τις ηπειρωτικές ακτές των δύο χωρών. Πρόκειται για μία θέση που επιχειρεί συστηματικά να επιβάλει η Άγκυρα σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταδικάσει απερίφραστα το τουρκολιβυκό μνημόνιο ως παράνομο και άκυρο, τονίζοντας ότι παραβιάζει τα δικαιώματα τρίτων χωρών, δεν συμμορφώνεται με το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα. Τόσο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν εκφράσει ξεκάθαρα την αντίθεσή τους.
Επαφές με όλες τις πλευρές
Μετά την επίσκεψη του Γιώργου Γεραπετρίτη στη Βεγγάζη και τη συνάντησή του με τον στρατάρχη Χάφταρ, η διαδικασία κύρωσης του μνημονίου από τη λιβυκή Βουλή δεν προχώρησε.
Κατά την συνάντησή του με τον ισχυρό άνδρα της Ανατολικής Λιβύης εστίασαν στην ενίσχυση των σχέσεων των δύο χωρών ενώ συζήτησαν ζητήματα τα οποία αφορούν το μεταναστευτικό και τις θαλάσσιες ζώνες.
Λίγες ημέρες μετά, ο υπουργός Εξωτερικών έστειλε μήνυμα φιλίας και καλής γειτονίας στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην Τρίπολη με φόντο και την ρηματική διακοίνωση από την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά στα Ηνωμένα Έθνη, με βάση την οποία υιοθετεί τις παράνομες προβλέψεις του τουρκολιβυκού μνημονίου. Κατά τη συνάντηση με τον ομόλογό του Ταχέρ Αλ Μπαούρ, ανέφερε ότι «δεν υπάρχουν προβλήματα τα οποία δεν μπορούν να λυθούν μέσω διαλόγου».
Ελλάδα και Λιβύη έχουν ορίσει τεχνικές επιτροπές για συνομιλίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Για τον επόμενο γύρο τεχνικών συνομιλιών σχετικά με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ ανέφερε ότι θα πραγματοποιηθεί στην Τρίπολη, χωρίς ακόμη να έχει οριστεί ημερομηνία.
Ελληνική επιχειρηματική αποστολή στη Βεγγάζη
Η Λάνα Ζωχιού επιβεβαίωσε ότι προγραμματίζεται επιχειρηματική αποστολή στη Βεγγάζη τον Ιανουάριο του 2026, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Θεοχάρη. Η αποστολή εντάσσεται στη στρατηγική ενίσχυσης της οικονομικής συνεργασίας με τη Λιβύη.
Παράλληλα, στις 26 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα, με συντάκτριες χώρες την Ελλάδα και τη Γαλλία, για την παράταση του νομικού πλαισίου που επιτρέπει επιθεωρήσεις σκαφών ανοιχτά της Λιβύης.
Η επιχείρηση IRINI παραμένει βασικό εργαλείο για την εφαρμογή του εμπάργκο όπλων, όπως τόνισε, με στόχο την αποκλιμάκωση και την εμπέδωση σταθερότητας στη χώρα και στην ευρύτερη περιοχή.
Στις 19 Νοεμβρίου, ο Γιώργος Γεραπετρίτης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την ειδική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Χάνα Τέτεχ, επαναλαμβάνοντας την ελληνική στήριξη στον οδικό χάρτη του ΟΗΕ για μια λιβυκή πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε ελεύθερες, δίκαιες και χωρίς αποκλεισμούς εκλογές. Ο Έλληνας υπουργός την προσκάλεσε στην Αθήνα, πρόσκληση που εκείνη αποδέχθηκε.
